تحقيقي پيرامون كتاب فقه الرضا

مشخصات كتاب

عنوان و نام پديدآور: تحقيقي پيرامون كتاب فقه الرضا/ استادي ، رضا، - 1316.

مشخصات نشر: [مشهد]: كنگره جهاني حضرت رضا(ع )، انتشارات، 1363.

مشخصات ظاهري: ص 20

يادداشت: كتابنامه : ص . 20 - 18

موضوع: فقه الرضا -- نقد و تفسير

شناسه افزوده: كنگره جهاني حضرت رضا عليه السلام

رده بندي كنگره: BP181/3 ‮ /ع8ف70212 1363

رده بندي ديويي: 297/342

شماره كتابشناسي ملي: م 71-5642

مقدمه

بسم الله الرحمن الرحيم

منابع اصلي فقه شيعه ي اماميه پس از قرآن كريم دو دسته است:

1- جوامع حديثي كه در عصر ائمه ي اطهار عليهم السلام تا يكي دو قرن بعد تصنيف و تدوين شده مانند كتب اربعه (كافي، فقيه، تهذيب و استبصار) كه در سده ي چهارم و پنجم گردآوري شده است.

2- متون فقهي كه در سده ي چهارم و پنجم با استفاده و بكار گرفتن عين عبارات روايات تأليف شده، مانند مقنع شيخ صدوق و نيز كتاب هداية و قسمتهائي از كتاب مَنْ لَا يَحْضُر و مقنعه ي شيخ مفيد و نهايه ي شيخ طوسي و كتب فقهي سيد مرتضي و معاصران و شاگردان وي است.

در مورد كتاب فقه الرضا كه شامل ابواب طهارت تاديات مي باشد و در سال 1274 هجري قمري در هفتاد و هشت صفحه ي رحلي چاپ سنگي شده و نسخه هاي خطي آن در كتابخانه ها موجود مي باشد اختلاف است. برخي از دانشمندان اين كتاب را از دسته ي اول به شمار آورده و آن را يكي از كتابهاي حديثي مي دانند و برخي ديگر از محققين آن را از دسته ي دوم به حساب آورده و يكي از متون فقهي مشتمل بر عين عبارات روايات مي دانند.

پيرامون اين كتاب و مؤلف و درجه ي اعتبار آن بحثها و تحقيقاتي انجام گرفته كه اين مقاله يكي از آنها است.

[صفحه 360]

قديم ترين آگاهي درباره ي «فقه الرضا»

ماجراي پيدايش فقه الرضا در مآخذ مختلف و متعددي ياد شده است كه چند نمونه اي از آن نقل مي شود:

- ملا محمد تقي مجلسي طاب ثراه (1070-1003) در شرح فارسي [1] خود بر «من لايحضره الفقيه» كه در سالهاي 1066-1065 به نگارش آن اشتغال داشته درباره ي «فقه الرضا» مي نويسد: «اين كتاب در قم ظاهر